در گفت وگو با محقق ایرانی و فوق دكترای ایمونولوژی در كانادا مطرح شد؛
تبدیل پاندمی به اندمی با تسریع واكسیناسیون
آروما: اصفهان واکسن های فعلی کووید۱۹ بیش از ۹۰ درصد از شدت بیماری و بستری شدن در بیمارستان و مرگ و میر جلوگیری می کنند، این مساله تا حد زیادی ما را امیدوار می کند که با سرعت دادن به واکسیناسیون، پاندمی ویروس کرونا را به حالت اندمی و تحت کنترل در جامعه درآوریم.
دکتر نیما طائفه شکر، دکترای ایمونولوژی از انگلستان و فوق دکترای ایمونولوژی از کانادا، محقق ایرانی در زمینه مکانیسیم های کووید۱۹ در سیستم ایمنی بدن، در گفت و گو با ایسنا با بیان این مطلب تصریح کرد: از منظر کنترل سریع تر پاندمی، واکسن های فعلی کووید۱۹ در دنیا ارجحیت خاصی بر یکدیگر ندارند و هر واکسن در دسترسی که تایید شده و فاز سوم بالینی را طی کرده، تا زمان طلایی از دست نرفته باید تزریق شود.
فوق دکترای ایمونولوژی از کانادا به واکسیناسیون کرونا در دنیا و وضعیت کشورهای مختلف اشاره و اظهار نمود: هم اکنون بیشتر از ۱۰ واکسن کووید۱۹ در ۱۴۱ کشور دنیا درحال تزریق به مردم است، به صورتی که نزدیک ۶۰۰ میلیون دوز واکسن در کشورهای مختلف دنیا مورد استفاده قرار گرفته است.
وی ضمن اشاره به تزریق بیشتر از ۱۵۰ میلیون دوز واکسن کووید۱۹ و واکسینه کردن ۳۰ درصد جمعیت در کشور آمریکا، اظهار داشت: در رتبه پس از آمریکا کشورهای چین، هند و انگلیس بیشترین واکسیناسیون ضد کووید۱۹ را داشته اند که در این میان انگلیس با تزریق ۳۵ میلیون دوز و واکسینه کردن ۴۵ درصد جمعیت خود، وضعیت بهتری نسبت به چین و هند دارد. در منطقه خاورمیانه، امارات و بحرین وضعیت بهتری نسبت به کشورهای دیگر این منطقه دارند، به صورتی که امارات توانسته با تزریق ۸ میلیون دوز واکسن، بیشتر از ۸۰ درصد جمعیت خویش را واکسینه کند و بحرین هم با تزریق نزدیک ۱ میلیون دوز واکسن، ۳۵ درصد جمعیت خویش را واکسینه کرده است. همینطور ترکیه که از نظر جمعیتی شبیه ایران است با تزریق ۱۶ میلیون دوز واکسن توانسته ۱۱ درصد جمعیت خویش را واکسینه کند.
واکسیناسیون کمتر از نیم درصد جمعیت در ایران
فوق دکترای ایمونولوژی از کانادا ضمن اشاره به اینکه در ایران آمارهای مختلف از تزریق واکسن عرضه می شود، اضافه کرد: برپایه آخرین اطلاعات عرضه شده تابحال نزدیک به ۱۵۰ هزار دوز واکسن کووید۱۹ در ایران تزریق شده و کمتر از نیم درصد جمعیت ایران واکسینه شده اند.
وی در پاسخ به این سؤال که با واکسیناسیون کرونا چه زمانی میتوان به پایان پاندمی امیدوار بود، اظهار داشت: اگر واکسیناسیون با همین سرعت پیش برود میتوان امیدوار بود که در ماههای آینده به یک حالت اندمی برسیم، باآنکه همچنان نمی توان پاسخ روشن و دقیقی به این سؤال داد که علل مختلفی دارد، ازجمله اینکه هم اکنون جهش های کووید۱۹ را پیش رو داریم و جهش های معروف به انگلیسی، برزیلی و بخصوص آفریقایی نشان داد که ویروس کرونا می تواند حتی در افرادی که یک مرتبه بیمار شده و ایمنی طبیعی در بدن ایجاد شده، سبب بیماری شود و به شکلی از سیستم ایمنی بدن فرار کند.
برپایه آخرین اطلاعات عرضه شده تابحال نزدیک به ۱۵۰ هزار دوز واکسن کووید۱۹ در ایران تزریق شده و کمتر از نیم درصد جمعیت ایران واکسینه شده اند دلایلی که نمی توان آخر پاندمی کرونا را اعلام کرد
وی افزود: جهش های ویروس کووید۱۹ توانسته اند واکسن ها را هم تحت تأثیر قرار دهند، بعنوان نمونه اثربخشی واکسن نووکس بر روی ویروس جهش یافته ۵۰ درصد و واکسن آسترازنیکا خیلی کمتر بوده است، باآنکه واکسن آسترازنیکا بعد توانست اثربخشی بهتری بر روی جهش های ویروس پیدا کند، اما همچنان این یکی از دلایلی است که نمی توانیم خیلی دقیق اعلام نماییم آخر پاندمی چه زمانی خواهد بود.
طائفه شکر ضمن اشاره به اینکه به خاطر جهش های ویروس کووید۱۹ شرکتهای واکسن سازی به فکر ساختن واکسن های به روز افتاده و تحقیقات را بر روی سویه های جهش یافته آغاز کرده اند، خاطرنشان کرد: شرکتهای داروسازی به فکر این هستند که یا دوز سوم واکسن را درنظر بگیرند که جهش های ویروس را هدف قرار دهد و یا همان دوز دوم بتواند این کار را انجام دهد. در این حوزه تحقیقات شروع شده و وقتی نتایج به دست آید در صورت غالب شدن سویه های جهش یافته در بیشتر کشورها، واکسن ها به روز شده و شاهد واکسن های موثرتری ضد ویروس خواهیم بود.
وی تصریح کرد: به صورت میانگین ۱۵ تا ۳۰ درصد جمعیت کشورها را افراد زیر ۱۸ سال تشکیل می دهد که فعلاً نمی دانیم واکسیناسیون در این رده سنی از جمعیت چه زمانی شروع خواهد شد. با این که شرکتهای واکسن سازی مثل فایزر، مدرنا، آسترازنیکا و سینووک تحقیقات واکسن را در افراد زیر ۱۲ سال و کودکان شروع کردند و این خبر خوبی است، اما اغلب این نتایج در نیمه دوم سال مشخص خواهد شد، علاوه بر این، برای آخر دادن به پاندمی، توزیع جهانی واکسن باید منظم و یکسان باشد که هم اکنون این چنین نیست.
تبدیل پاندمی به اندمی با تسریع واکسیناسیون
وی با اشاره به اینکه واکسن های فعلی بیشتر از ۹۰ درصد از شدت بیماری و بستری شدن در بیمارستان و مرگ و میر جلوگیری می کنند، اضافه کرد: این مورد تا حد زیادی ما را امیدوار می کند که با سرعت دادن به واکسیناسیون و واکسینه شدن درصد قابل توجهی، پاندمی ویروس را به حالت اندمی و تحت کنترل در جامعه درآوریم.
واکسن های فعلی بیشتر از ۹۰ درصد از شدت بیماری و بستری شدن در بیمارستان و مرگ و میر جلوگیری می کنند، این مورد تا حد زیادی ما را امیدوار می کند که با سرعت دادن به واکسیناسیون و واکسینه شدن درصد قابل توجهی، پاندمی ویروس را به حالت اندمی و تحت کنترل در جامعه درآوریم
محقق ایرانی، به تحقیقات اخیر محققان آلمانی بر روی ویروس کووید۱۹ اشاره و اظهار داشت: این مطالعات نشان می دهد ویروس درحال تحول است و جهش های این ویروس سرعت بالایی دارد. علت این مورد زیاد بودن عفونت های ویروسی در شرایط پاندمی است که سبب می شود ویروس، جهش های زیادی پیدا کند و فرایند هایی طی شود که با تغییراتی در ظاهر ویروس، سبب فرار آن از سیستم ایمنی بدن انسان شود.
وی ضمن اشاره به اینکه ویروس کووید۱۹ در حالت های تکامل ژنتیکی شبیه ویروس آنفلوآنزا است، توضیح داد: به این معنا که آنفلوآنزا (H۳N۲، از موثرترین گونه ها در فرار از سیستم ایمنی) گرفتار ۲۵ جهش در هر ۱۰ هزار جفت باز در سال می شود و کرونا ویروس های انسانی (عامل ۱۰ تا ۱۵ درصد سرماخوردگی معمولی) ۶ جهش در همان اندازه و بازه جهانی. اما در مورد ویروس عامل بیماری کووید۱۹ حدودا ۱۰ جهش در هر ۱۰ هزار جفت باز در سال تخمین زده می شود. همانطور که اشاره شد این مورد در تحقیقات اخیر محققان آلمانی که بر روی کرونا ویروس های انسانی انجام گرفته ثابت شده که جهش های ویروس جدید خانواده کرونا معروف به سارس۲ در مقایسه با ویروس های هم خانواده دیگر بیشتر بوده است. نتایج این تحقیقات حاکی از این است که امکان دارد هر سال و یا ۲ تا ۳ سال یک مرتبه مجبور به واکسیناسیون کووید۱۹ شویم.
این فوق دکترای ایمونولوژی، پاندمی آنفلوآنزا در سال ۱۹۱۸ که ویروس H۱N۱ مسئول آن بود را خاطرنشان کرد و اظهار داشت: این پاندمی حدودا ۲ و نیم سال طول کشید، ۵۰۰ میلیون نفر آلوده و ۱۰۰ میلیون نفر کشته شدند، این درحالی است که جهان در پاندمی اخیر بهتر عمل کرد و سرعت فوق العاده ایی در ساخت واکسن داشت، حتی مرگ و میرها نسبت به پاندمی های قبل خیلی کمتر بود، در نتیجه همچنان ماسک زدن و رعایت فاصله اجتماعی از نکات مهمی است که باید حتی پس از واکسیناسیون رعایت شود تا بتوانیم درصد قابل توجهی از جمعیت را واکسینه کرده و به مراحل پس از پیشگیری امیدوارتر باشیم.
عوارض واکسن های کرونا کوتاه مدت و غیر جدی بوده است
وی با تاکید براینکه تابحال عوارض جدی از واکسن های کرونا گزارش نشده است، اظهار داشت: تمام عوارض واکسن ها کوتاه مدت و شامل سوزش و درد در محل تزریق، سردرد، تب و لرز و تهوع بوده که بین۲ تا ۴ روز رفع شده و جای نگرانی نبوده است.
طائفه شکر در مورد موانع منع تزریق واکسن کرونا هم اظهار داشت: همه افراد می توانند واکسن های کرونا را تزریق کنند، البته کسانی که واکنش های شدید آنافیلاکتیک به واکسن یا ترکیبات واکسن داشته اند باید ابتدا با پزشک مشورت کنند و با اطلاع کامل و تصمیم پزشک مبادرت به تزریق واکسن کنند. همینطور بیماران سرطانی و خاص و افرادی که داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی مصرف می کنند می توانند با مشاوره پزشک مبادرت به تزریق واکسن کنند.
این محقق ایرانی تصریح کرد: به صورت کلی برپایه راهنمای سازمان بهداشت جهانی و سازمان های بهداشت کشورهای توسعه یافته، افراد مبتلا به سرطان، بیماری های خود ایمنی، نقص ایمنی و متابولیک مثل دیابت می توانند واکسن کرونا را دریافت نمایند. در مورد مادران آبستن و شیرده به علت محدودیت مطالعات فعلاً در برخی از واکسن ها مثل اسپونیک، کووکسین و سینوفارم منع مصرف دارند. اما مراکز کنترل و پیشگیری بیماری (سی دی سی) مادران آبستن و شیردهی را که جز گروه پرخطر محسوب می شوند سفارش به زدن واکسن کرده است. البته لازم به ذکر است که درحال حاضر ۳ مطالعه توسط واکسن های فایزر و مدرنا بر روی مادران آبستن و شیرده انجام شده که نشان داده است واکسن ها عوارض جدی نداشتند و آنتی بادی ها بوجود آمده و در خون و شیر این مادران افزایش یافته (بیشتر از عفونت طبیعی) است. سپس این آنتی بادی ها از راه شیر و جفت به نوزاد منتقل شده که می تواند سبب ایمنی نوزاد شود. اما زمان مطلوب برای تزریق واکسن برای ایجاد ایمنی موثر در جنین را تحقیقات آینده مشخص خواهد نمود.
سود واکسن کرونا بیشتر از زیان آن است
به گفته وی، با این که تحقیقات بر روی واکسن های کووید۱۹ در حال انجام و به روزرسانی است، اما سود واکسن بیشتر از زیان آن است، بخصوص برای افرادی که در بخش درمان فعالیت می نمایند سفارش می شود واکسن را تزریق کنند و حتی مادران حاملگی که جزو کادر درمان هستند هم باید واکسن کرونا را تزریق کنند و واکسن خطر جدی برای آنها ایجاد نمی کند.
دکترای ایمونولوژی از انگلستان و فوق دکترای ایمونولوژی از کانادا، پیرامون اولویت های تزریق واکسن کووید۱۹ هم اظهار داشت: برپایه پروتکلهای جهانی تزریق واکسن در ۴ فاز تقسیم بندی شده است که فاز اول شامل کادر درمان در بیمارستان ها، افراد شاغل در خانه های سالمندان، افرادی که بیماری های زمینه ای دارند و سالمندان بالای ۷۵ سال می شود.
وی با اشاره به اینکه در فاز دوم تزریق واکسن افراد شاغل در بخش های آموزشی، معلمان، اساتید شغل های ضروری مثل پلیس، آتش نشانی و رانندگان حمل و نقل عمومی قرار دارند، اضافه کرد: در فاز سوم جوانان و کودکان و در فاز چهارم همه کسانی قرار دارند که واکسینه نشده اند.
ایمنی مؤثر حاصل از تزریق دوز اول واکسن پس از ۳ ماه
طائفه شکر با اشاره به اینکه تزریق دوز دوم واکسن ها معمولا ۳ هفته تا یک ماه پس از دوز اول واکسن است، خاطرنشان کرد: برپایه تحقیقات انجام شده دوز دوم واکسن به اندازه دوز اول مهم و حساس نیست، دانشمندان انگلیسی به این نتیجه رسیده اند که ایمنی حاصل از دوز اول واکسن پس از ۳ ماه می تواند موثرتر (۸۰ درصد) باشد و به همین خاطر انگلیس نخستین کشوری بود که برای سرعت بخشیدن به واکسیناسیون، دوز دوم را ۳ ماه به تاخیر انداخت تا جمعیت بیشتری را واکسینه کند. از لحاظ علمی نظر اغلب دانشمندان این است که زمان دوز دوم خیلی مهم نیست چون در اغلب افراد پس از دوز اول مقدار آنتی بادی ها ۳ تا ۴ ماه پایدار باقی می مانند. طبق این یافته ها ۳ هفته پیش خانم دکتر هنری، آفیسر سلامت استان بریتیش کلمیبا در کانادا درخواست فاصله زمانی ۴ ماه بین دوز اول و دوز دوم واکسن کرد که مورد پذیرش گرفت و این فاصله زمانی برای نخستین بار در دنیا در این استان صورت خواهد گرفت.
این محقق ایرانی درمورد تفاوت انواع واکسن های ساخته شده ضد ویروس کرونا، توضیح داد: واکسن هایی mRNA با وکتورهای ویروسی با واکسن های نوترکیب و ویروس غیرفعال، از لحاظ مکانیسم واکسن و ایمنی که ایجاد می کنند تفاوت هایی دارند که به تکنولوژی تولید واکسن بر می گردد، اما به نظر من واکسن ها ارجحیتی بر یکدیگر ندارند و برای آخر پاندمی تنها سرعت واکسیناسیون اهمیت زیادی دارد.
نباید زمان طلایی واکسیناسیون را از دست بدهیم
وی افزود: همه واکسن هایی که فاز سوم بالینی را طی کرده باشند و بر روی چندین هزار نفر آزمایش شده و عوارض خاصی نداشته اند، حتی اگر مقالات آنها دیرتر چاپ شود قابل اعتماد هستند و باید تزریق آنها صورت گیرد. البته درست است که واکسن های فایزر و مدرنا ایمنی قوی تر و پایدارتری می توانند ایجاد کنند و اثربخشی بیشتری نشان داده اند، اما به این مفهوم نیست که واکسن های دیگر کیفیت بدی دارند و زمان طلایی را از دست بدهیم.
فوق دکترای ایمونولوژی از کانادا ضمن اشاره به سوالی که این روزها عده زیادی می پرسند، اظهار داشت: کسانی که به واکسن دسترسی دارند گرفتار یک وسواس اشتباه شده و از تزریق واکسن امتناع می کنند، مثلا در داخل ایران می گویند از واکسن های روسی و چینی مطمئن نیستیم و در خارج از ایران می گویند منتظر واکسن فایزر و مدرنا هستیم، درحالی که این کار اشتباه است و تمام این واکسن ها از درصد شدید بیماری و مرگ جلوگیری می کنند.
واکسن های کرونا ارجحیت خاصی بر یکدیگر ندارند
وی با تاکید براینکه برای آخر دادن هرچه سریعتر به حالت وخیم پاندمی کرونا باید هرچه زودتر واکسینه شویم، تصریح کرد: حتی واکسن های جانسون-جانسون به صورت تک دوز ساخته شد تا در مناطقی که دسترسی به واکسن آسان نیست جمعیت به سرعت واکسینه شود. از این لحاظ واکسن ها ارجحیت خاصی بر یکدیگر ندارند و هر واکسنی که تایید شده و فاز سوم بالینی را طی کرده و در دسترس بود باید مبادرت به تزریق آن نماییم.
طائفه شکر به تولید واکسن ایرانی اشاره و اظهار نمود: ۴ واکسن ایرانی مراحل بالینی را آغاز کرده اند؛ واکسن برکت ستاد اجرایی فرمان امام جلوتر از بقیه و در مرحله سوم بالینی است، واکسن کووپارس از سرم سازی رازی، واکسن پاستور مشترک ایران و کوبا و واکسن فخرا در مراحله اولیه کارآزمایی بالینی هستند. ایران در واکسیناسیون سابقه خوبی دارد و پیش از این موفق شده بود واکسن فلج اطفال، سرخک و آبله را تولید نماید، اما اینکه چقدر می توانیم در کوتاه مدت به تولید واکسن کووید ۱۹ امیدوار باشیم بحث جداگانه ای است.
برای مهار کرونا در بلندمدت به واکسن ایرانی نیاز داریم
وی با تصریح براینکه تا زمانی که فازهای بالینی واکسن کرونا طی شده و نتایج مشخص شود نمی توان در مورد واکسن های ایرانی نظری داد، اظهار داشت: کشور فرانسه هم مبادرت به ساخت واکسن کرونا کرد، اما در مراحل کارآزمایی بالینی با شکست مواجه گردید، ازاین رو برای اظهارنظر قطعی در این حوزه زود است، باآنکه خوشحال می شویم واکسن تولید پژوهشگران ایرانی را داشته باشیم و در دراز مدت حتما به واکسن های داخلی نیاز داریم تا بتوانیم کووید ۱۹ را به صورت کامل مهار نماییم.
این محقق ایرانی مقیم کانادا به تجربه این کشور در پیش خرید واکسن کرونا اشاره نمود و اظهار داشت: کانادا تنها کشوری در دنیا بود که بیشترین واکسن را خریداری کرد، اما از آنجایی که کشورها اولویت واکسیناسیون را برای مردم خودشان قرار می دهند، عرضه واکسن به کانادا بموقع انجام نشد و به همین خاطر کانادا از تزریق واکسن عقب ماند. واکسن تولید کانادا در سپتامبر آماده می شود و با عرضه این واکسن و برنامه منظمی که پیشبینی شده امیدوارند عقب ماندگی در واکسیناسیون جبران شود.
انتقاد از واکسیناسیون کادر درمان و افراد پرخطر در ایران
وی با یادآوری اینکه در کشور ما هم پزشکان و محققان زیادی قبل از شروع واکسیناسیون در دنیا اصرار داشتند ایران هم خریدهای موثر و جدی واکسن را انجام دهد تا از کشورهای دیگر عقب نماند، اظهار داشت: سلامت مردم بطور قطع از اولویت های هر کشوری است، اما متاسفانه واکسیناسیون در ایران به نحو احسن انجام نشد و با انتقادهای جدی در واکسینه کردن افراد پرخطر و کادر درمان مواجه هستیم.
طائفه شکر ضمن اشاره به نابسامانی در توزیع واکسن هایی که ایران از روسیه و چین وارد کرده و قرار شده در آینده از هند هم وارد شود، اظهار داشت: این نابسامانی ها نشان داد سازماندهی منظمی نداریم و متاسفانه اولویت بندی ها رعایت نشد، به صورتی که کادر درمان هنوز به صورت کامل واکسینه نشدند و کمکی به کنترل واکسیناسیون در ایران نمی نماید.
به باز شدن پای شرکتهای خصوصی به واکسیناسیون خوشبین نیستم
وی ضمن اشاره به فراخوانی که دولت برای ورود شرکتهای خصوصی به واکسیناسیون کووید۱۹ داد اشاره و اظهار نمود: به صورت کلی نمی توان به ورود شرکتهای خصوصی به واکسیناسیون خوشبین بود چون می تواند مسایلی را به دنبال داشته باشد، برای واکسیناسیون عمومی احتیاج داریم واکسن برای همه افراد مجانی باشد و فقط یک طبقه خاص به آن دسترسی نداشته باشد تا بتوانیم واکسیناسیون را به صورت موثر انجام دهیم و پاندمی را کنترل نماییم.
وی با اشاره به اینکه در تمام دنیا دولت ها عهده دار واکسیناسیون هستند، اظهار داشت: برای واکسیناسیون برنامه ای وجود دارد و دولت هایی که واکسن خریده یا تولید می کنند برای توزیع آن برپایه اصول و سازماندهی جلو می روند، در عین حال که بر این فرآیند نظارت دارند. دولت می تواند با نظارت خود جلوی بازار رقابتی را گرفته و دست دلالان را کوتاه کند و جلوی تبعیض های احتمالی را بگیرد، به همین خاطر دولت ها به صورت مستقل در این حوزه وارد شده اند. تنها کشوری که شرکتهای خصوصی به حوزه واکسیناسیون وارد شدند پاکستان است که با انتقادهای جدی به خاطر فسادهایی که می تواند به دنبال داشته باشد روبرو شده است.
نمی توان به ورود شرکتهای خصوصی به واکسیناسیون خوشبین بود، چون واکسن باید برای همه افراد مجانی باشد در غیراین صورت می تواند مسایلی به دنبال داشته باشد، به همین خاطر است که در تمام دنیا دولت ها عهده دار واکسیناسیون هستند به اولویت های واکسیناسیون پایبند باشیم
طائفه شکر نخستین و مهم ترین اولویت فعلی کشور را خرید کافی واکسن های تایید شده یا واکسن هایی عنوان نمود که فاز سوم بالینی را طی کرده و آزمایش شده هستند و اضافه کرد: متاسفانه در این حوزه برخلاف وعده هایی که داده شده بود همچنان کار جدی انجام نشده است. مبحث دیگر این است که به اولویت های واکسیناسیون پایبند باشیم و کادر درمان و افراد پرخطر سریعا واکسینه شوند تا بتوانیم با روحیه بهتری در مبارزه با این بیماری در جامعه عمل نماییم.
این دکترای ایمونولوژی همینطور به حرف های ضد و نقیض مسؤلان اشاره و خاطرنشان کرد: این حرف ها می تواند سبب ناامیدی مردم شود، بعنوان مثال مسئولی عنوان می کند پیک چهارم کرونا در حال تمام شدن است، درحالی که همان روز مسئولی دیگر اعلام می کند موارد مبتلا شدن به بیماری درحال افزایش و بیمارستان ها در حال پر شدن است و پیک چهارم را سنگین تر و سهمگین تر خواهیم داشت. این تناقض عدم هماهنگی در سطح جامعه را نشان داده است و حتی اگر یک درصد مردم آخر پیک کرونا را باور کنند فاجعه ای در جامعه به بار می آورد.
وی در خاتمه با اشاره به اینکه پاندمی کرونا در ایران طولانی شده و واکسیناسیون با کندی پیش می رود، اظهار داشت: با این وجود باید بپذیریم کووید۱۹ همچنان وجود دارد و اگر رعایت نکنیم خسارت جانی و مالی سنگینی به دنبال خواهد داشت، ازاین رو استفاده از ماسک و رعایت فاصله اجتماعی همچنان مهم ترین روش جلوگیری از مبتلا شدن به بیماری کووید۱۹ است و امیدوارم مردم با حساسیت و دقت بیشتری این اصول را رعایت نمایند.
منبع: آروما
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب